De ISO-normen over veiligheids- en gezondheidsmanagementsystemen ISO 45001:2018 en over milieumanagementsystemen ISO 14001:2015 voorzien in paragraaf 8.2 bepalingen over noodsituaties. Deze noodsituaties zijn natuurlijk binnen de scope van het managementsysteem gericht op veiligheid resp. milieu. Maar organisaties kunnen ook op vele andere gebieden blootgesteld worden aan een noodsituatie of een crisis. Hiervoor zal binnenkort nog een ISO-norm worden opgemaakt. Deze ISO-norm over crisismanagement (CM), waarvan de eerste ontwerpversie in maart 2020 wordt verwacht, zal als aanvulling dienen op de norm over Business and Continuity Management (ISO 22301) BCM. Deze norm zal de organisatie de nodige richtlijnen geven om noodsituaties en crises op een adequate manier te kunnen beheersen. Daarbij wordt aandacht besteed aan een noodplan, leiderschap, communicatie, noodoefeningen en besluitvorming tijdens de noodsituatie.
Omschrijving van noodsituaties
Een noodsituatie of crisis is ‘een uitzonderlijke gebeurtenis of situatie die een organisatie bedreigt en een strategische, adaptieve en tijdige respons vereist om de levensvatbaarheid en integriteit van de organisatie in stand te houden’ (CEN/TS 1791). Deze situaties kunnen dus een groot negatief effect hebben op de veiligheid en de gezondheid van zowel werknemers als andere belanghebbenden of op het milieu. 
Noodsituatieteam om gepast te kunnen reageren
Elke noodsituatie of crisis is verschillend, en dat is een belangrijke gelijkenis: noodsituaties hebben een onvoorspelbaar karakter. Door de onvoorspelbaarheid is een grote flexibiliteit of adaptiviteit van de organisatie vereist. De organisatie dient het vermogen te hebben (de capability) om gepast te kunnen reageren en een goed getraind en geoefend noodsituatieteam is hiervoor nodig.
Dit noodsituatieteam heeft een groot ‘situationeel bewustzijn’, een beetje gelijkaardig aan het situationeel leiderschap.
De teamleden hebben bij de noodsituatie verschillende rollen. Deze teamleden hebben persoonskenmerken zoals zelfvertrouwen, moed en pragmatisme, maar ook interpersoonlijke vaardigheden zoals communicatievaardigheden en het omgaan met vele belanghebbenden (brandweer, politie, omwonenden, inspectiediensten, enz.). De teamleden van het noodsituatieteam kunnen beslissingen nemen onder druk en onder onzekerheid. De communicatie bij een noodsituatie dient tijdig te zijn, betrouwbaar en consistent. Het oefenen en het leren uit deze oefeningen, is eigen aan het voorbereid zijn op elke noodsituatie.
Nieuwe norm
Al deze elementen zijn in meerdere of mindere mate opgenomen in de ISO 45001 en ISO 14001. Maar de nieuw te ontwikkelen ISO-norm over crisismanagement zal de organisaties behulpzaam zijn om dit allemaal verder uit te werken.
| ISO 14001: 8.2 Voorbereid zijn en reageren op noodsituaties
De organisatie moet het (de) benodigde proces(sen) vaststellen, implementeren en onderhouden om zich voor te bereiden en te reageren op mogelijke noodsituaties zoals geïdentificeerd in 6.1.1. De organisatie moet gedocumenteerde informatie onderhouden in de omvang die nodig is om het ISO 45001: 8.2. Voorbereid zijn en reageren op noodsituaties a) inrichten van georganiseerde opvolging op noodsituaties, inclusief het verlenen van eerste hulp; |
Bekijk wat nog meer op senTRAL staat over noodsituaties.
Gepubliceerd op 12-02-2020
