- 2 op 3 respondenten (68%) stellen dat de werkgever maximale inspanningen levert om hen een veilige werkplek te garanderen
- ruim de helft van de ondervraagde werknemers (57%) geeft aan dat hun werkgever rekening houdt met hun thuissituatie (werk-privébalans)
- bijna 4 op 5 werknemers (77%) deden een beroep op een maatregel om hun werktijd en -plaats zelf in te vullen: thuiswerk, werken in een satellietkantoor, extra verlof ter compensatie van overuren, spreiding van officiële werkuren over een langere periode en/of verlof per uur
- 63% van de werknemers is tevreden over zijn job
- ruim de helft van de respondenten (57%) vindt dat zijn directe leidinggevende tijdig, duidelijk en eerlijk communiceert (communiceerde) over de te volgen procedures tijdens de coronacrisis
- 2 op 3 respondenten (66%) kunnen bij hun directe baas terecht voor hulp en voelen zich door hem of haar gewaardeerd
- bij ruim 1 op 3 werkende Belgen (35%) heeft deze periode een negatieve weerslag op het dagelijks functioneren
Methodologie van het onderzoek
Prof. dr. Lode Godderis: “Sinds de uitbraak van de coronacrisis volgen we maandelijks dezelfde groep van zo’n 6000 werknemers in diverse sectoren (zowel in de publieke als private sector), waarbij we kijken naar de mentale gezondheid (dus hoe mensen zich voelen), naar het functioneren en in welke mate bepaalde kenmerken op het werk en in de thuissituatie een impact hebben op hoe ze zich voelen. Dankzij die maandelijkse opvolging kunnen we de evolutie van deze resultaten nauwgezet opvolgen en analyseren. We willen ook nagaan in hoeverre het al dan niet hebben van collega’s gevolgen heeft voor de mentale gezondheid en het functioneren op het werk. Ook op het thuisfront onderzoeken we diverse parameters: het wel of niet hebben van kinderen, alleenstaand versus samenwonend… en hun effect op de psychische gezondheid.”
“Omdat de lockdownperiode intussen afgebouwd is en het normale leven opnieuw op gang is gekomen, ronden we onze studie momenteel af. Na een laatste vragenronde in de week van 23 juni is het moment aangebroken om alle studieresultaten grondig te analyseren, zodat we aanbevelingen kunnen formuleren die de mentale gezondheid van werknemers in Belgische bedrijven en organisaties op een duurzame wijze kunnen verbeteren."
Essentiële sectoren in de kijker
Veiligheid en gezondheid prioriteit voor 7 op 10 werknemers
“In de loop van het onderzoek – en zeker in de tweede helft van de lockdownperiode – gaven 7 op 10 werknemers aan dat veiligheid en gezondheid op het werk voor hen prioritair zijn. Deze vaststelling stemt hoopvol, omdat dit mee een waardevol kader schept om zichzelf en de collega’s optimaal te beschermen op de werkvloer. We stelden ook vast dat, als een werknemer het aspect van veiligheid en gezondheid de hoogste prioriteit geeft en als een werkgever hiervoor begrip toont en voldoende flexibiliteit inbouwt, dit een krachtig wapen is in de strijd tegen angst en depressieve gevoelens. Het geeft een boost aan het goed functioneren op het werk. Dit fenomeen is trouwens niet uniek voor crisisperiodes, maar geldt ook in normale werkomstandigheden.”
Sociale steun onder collega’s
“In ons onderzoek gaan we ook na of mensen op het werk hun vragen of bezorgdheden voldoende kunnen voorleggen aan collega’s, en vooral aan hun leidinggevende. In bedrijven waar dit het geval is, biedt deze piste een sterk tegenwicht tegen negatieve gevoelens van angst en stress. Maar aangezien in vele bedrijven thuiswerk verplicht werd ingevoerd, kwam de mogelijkheid voor sociale steun zwaar onder druk te staan. Ondanks het feit dat werknemers op afstand goed samenwerkten en elkaar ondersteunden, was er toch een gemis aan fysieke contacten. Digitaal overleg vormt geen alternatief voor warme face-to-face-contacten tussen collega’s.”
“Het risico op sociaal isolement hangt trouwens in grote mate af van ieders voorkeur en persoonlijkheid. Extraverte mensen hebben nood aan overleg. Dit geeft hen energie en draagt bij tot hun zelfrealisatie. Introverte personen hebben minder nood aan sociale interactie. Toch kunnen we besluiten dat elke persoon in meerdere of mindere mate sociale interactie nodig heeft, en dat dit in het algemeen als een gemis ervaren werd tijdens de lockdown.”
Directie, preventieadviseur en werknemers
“Werkgevers en preventieadviseurs kunnen de huidige crisisperiode als momentum gebruiken om op een duurzame manier veilige werkomstandigheden te creëren in hun bedrijf of organisatie. Hierbij gaat het niet enkel om technische ingrepen zoals het plaatsen van beschermingswanden, betere handhygiëne of communicatie via preventiefiches. Het gaat evengoed om niet-technische issues. Hoe help je een werknemer die bang is om terug te keren naar de werkplek? Hoe begeleid je een collega die tot een risicogroep behoort? Hoe maak je thuiswerk bespreekbaar? En welk begeleidingstraject voorzie je voor een collega die na ziekte terugkeert naar het werk?”
“Naast alle menselijke en economische ellende zorgt de coronacrisis ervoor dat bij directies, preventiediensten en werknemers consensus is ontstaan over hoe we samen een zo gezond mogelijke werkplek kunnen creëren, en hoe we elkaar kunnen beschermen tegen ziekte. Zo merken we bijvoorbeeld dat er een positieve dynamiek is ontstaan, met een gemeenschappelijk doel, voor een tijdig en correct gebruik van PBM’s. Dit is dus een leerrijke periode om na te gaan hoe we beter voor elkaar kunnen zorgen.”
Extra lessons learned
“Uit de studieresultaten blijkt ook dat de nieuwe digitale mogelijkheden werknemers in staat stellen om via thuiswerk aan de slag te blijven wanneer ze zich wat minder goed in hun vel voelen of lichte ziektesymptomen hebben. We zijn er ons extra bewust van geworden over hoe we op een werkbare manier aan de slag kunnen blijven, ook zonder de gezondheid van collega’s op het spel te zetten.”
“Ten slotte vind ik het knap hoe we met z’n allen – omwille van en ondanks de opgelegde beleidsmaatregelen – zeer snel geschakeld hebben om onze bedrijven en organisatie overeind te houden. Het is duidelijk dat gezondheid en veiligheid op het werk extra prioritair geworden zijn, met een groeiende behoefte aan een evenwichtige werk-privébalans. Hopelijk nemen we deze lessen mee naar de toekomst. Bedrijven die te snel willen terugkeren naar hun ‘business as usual’ van het pre-coronatijdperk, zullen zichzelf op termijn klemrijden. Laat ons onderzoeken welke nieuwe inzichten deze crisis ons geeft, en hoe we deze lessen op een positieve manier kunnen inzetten.”
Auteur: Geert Van Cauwenberge
Gepubliceerd op 24-06-2020
